درباره رفراندوم؛ آیا مردم نمی فهمند؟!

واقعیت اینست که ماجرا خیلی پیچیده نیست. 

دانشجوئی ظاهرا چنین می گوید که: "باید از روز اول درباره مسائل مختلف رفراندوم برگزار می‌کردیم تا حساست به وجود نیاید" رهبرانقلاب هم در پاسخ توضیح می دهند که : " در کجای دنیا برای همه مسائل رفراندوم برگزار می‌کنند؟" و دیگر اینکه :" مگر همه مردم که باید در رفراندوم شرکت کنند امکان تحلیل آن مسئله را دارند؟"

حالا رسانه دشمن از این چه برداشتی کرده است؟ اینکه رهبری مخالف رفراندوم است و بدتر اینکه رهبری مخالف نظر دادن مردم است و آنها را شایسته اظهار نظر نمی داند. 

پاسخ رهبری اساسا ناظر به اصل و فلسفه رفراندوم نیست. بلکه یک تذکر مدیریتی است. مرور کنیم. انشالله روشن می شود. 

یکم. تنها کشوری که در عالم نظام خود را به رفراندوم گذاشت جمهوری اسلامی است. هیچ کشوری تاکید می شود هیچ کشوری در هیچ جای تاریخ چنین نکرده است. 

در ایران تا امروز 3 بار رفراندوم برگزار شده است. 

دوم. از سوی دیگر در قانون اساسی کشور و در اصل 59 رفراندوم مورد توجه قرار گرفته است. اجرای آن نیز مثل همه جای دنیا ساز وکار مشخص دارد. در ایران با درخواست رئیس جمهور و یا پیشنهاد 100 نماینده و موافقت دوسوم مجلس رفراندوم برگزار می شود. 

تا اینجای ماجرا می شود قانون و سیره عملی انقلاب اسلامی. حالا بازگردیم به سخنان رهبری. آیا این سخنان با قوانین ما مغایرتی دارد؟

فرمودند: "در کجای دنیا برای همه مسائل رفراندوم برگزار می‌کنند؟"

برای "همه مسائل". یعنی منطقی است سر هر مساله ای رفراندوم بگذاریم؟ پس چرا انتخابات برگزار می شود؟ انتخابات یعنی انتخاب راه و روش. انتخاب یک نگرش و گرایش در اداره کشور. یک روز میشود خاتمی و یک روز روحانی و احمدی نژاد. یک روز هم رئیسی. بعد از آن در مسائل جزئی این منتخب مردم است که تصمیم می گیرد. مثل اینکه بخواهیم از اینجا به مشهد رویم. مختاریم بین هواپیما و قطار و اتوبوس. اما اگر هواپیما را انتخاب کردیم یعنی خلبان برای کار فنی خود باید از مسافرین سوال کند؟ 

باز هم دقت کنیم؛ این نفی رفراندوم نیست. چه بسا در مواردی با تشخیص همین نماینده های مردم همه پرسی ضرورت پیدا کند. اما این غیر از رفراندوم در همه مسائل مهم کشورست. 

حالا این استدلال مدیریتی یعنی مردم نمی فهمند؟ اینکه مردم در همه مسائل کارشناس نیستند یعنی نمی فهمند؟ اساسا کارشناس انتخاب می کنند تا موکل آنها در کارشناسی باشد. 

بگذریم که ما در کشوری زندگی می کنیم که صبح و شام از سوی رسانه های دشمن اطلاعات دروغ و تحریف شده و بزرگنمائی های کاریکاتور گونه به مردم منتقل می شود و هر انتخاباتی تبدیل می شود به دوقطبی های توهمی که باعث می شود انتخاب مردم از سر اختیار نباشد و ناچارا از سر ترس رفتار صفر و یکی و یا استقلال-پرسپولیسی از خود نشان دهند.

بنابراین توضیح رهبرانقلاب از حیث عقلانیت و مدیریت رفراندوم برای همه مسائل است که اجرای آن اساسا نه ممکن است و نه منطقی و لذا نه نفی اصل رفراندوم را می کند و نه قدرت تشخیص مردم را. 

واقعیت اینست که خیلی ها فرق مردم سالاری و توده گرائی را نمی دانند. مردم سالاری یعنی انتخاب مسیر و اهداف اصلی توسط مردم. یعنی انتخاب از سر آگاهی. توده گرائی یعنی سواستفاده از نام مردم برای انتخاب از سر ناآگاهی. توده گرائی را اغلب دیکتاتورها مطالبه می کنند چون نقاب استبداد و نشستن بر جهل مردم است. اما مردم سالاری رشد آگاهی مردم برای انتخاب سرنوشت است.

اگر پزشکی به من و شما گفت برای نسخه پیچیدن باید نظر بیمار را بپرسم او دلسوز ما نیست. وکیل حقوقی مان نیز. ممکن است شیادی باشد در لباس پزشک و حقوق دان. مردم سالاری یعنی حق انتخاب پزشک و توده گرائی یعنی انتخاب نسخه.  خلاصه مراقبت کنیم به نام مردم سالاری، توده گرائی به خوردمان ندهند.

محسن مهدیان مدیرمسئول موسسه همشهری